Tuşba Ziraat Odası

Vatan Hürriyet Ekmek

ZOBİS
ZOBİS
Tuşba Ziraat Odası > DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİ

DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİ

TOPRAK HAZIRLIĞI VE GÜBRELEME:

 Domates bitkisi derin köklü bir bitki olduğu için, toprağın derin sürülerek dikkatle hazırlanması gerekir. Tarla tabanının 50 cm altında pulluk tabanı denilen geçirgen olmayan bir tabaka varsa bu tabaka sonbahar başlarında özel pulluklarla kırılmalıdır.

TOHUM EKİMİ:

 Fide yetiştirme materyali tavlı ise sulamaya gerek yoktur. Aksi halde, fide yetiştirme materyali ile doldurulmuş fide torbaları veya fide yetiştirme kaplarının iyice sulanması ve sonra tohum ekiminin yapılması gerekir. Tohumların 3-4 saat ıslatıldıktan sonra ekilmeleri çimlenmeyi kolaylaştırır.

Tohumlar 1-3 cm. derinliğinde ekilmelidir. Tohum ekimini takiben tekrar hafifçe sulanması faydalıdır. Kimyasal gübreler tohum ekiminden en az 15 gün önce fide yetiştirme materyaline karıştırılması gerekir. Tohumların çimlenmesi için en uygun toprak sıcaklığı 12-15 ºC olmalıdır.

 Bu sıcaklıklarda tohumlar 5-13 gün içinde çimlenir. Domates fidelerinin en uygun şaşırtılma zamanı kotiledon yapraklarının tam gelişmelerini tamamladıkları ve yere paralel oldukları zamandır. Sağlıklı ve tam gelişmiş fideler şaşırtılmalıdır.

FİDE DİKİMİ:

 Fide dikimi ilkbahar don tehlikesinin tamamen kalktığı, toprak ve hava sıcaklığı 12-15 ºC’yi bulduğu zaman yapılır. Dikim genellikle tohum ekiminden yaklaşık 7-8 hafta sonradır. Tarlaya dikimde çiçek açmış veya meyve tutmuş domates fideleri dikilmemelidir. Bu gibi fidelerin gelişmeleri yavaş olup, bodur kalır, verimleri düşer. Dikim akşama doğru yapılmalı, fideler güneş altında bekletilmemelidir.

Fideler yaklaşık 15-20 cm boylanınca genellikle dikime hazırdır. Bölgemizde Şubat sonu Mart başından itibaren fide dikimi yapılır. Dikimde can suyu yeteri kadar verilmeli, can suyu ile birlikte, kök ve kök boğazı hastalıklarına karşı gereken ilaçlamalar yapılmalıdır.

 Domates yetiştiriciliğinde sıra arası ve üzeri aralıkları, çeşidin sırık veya yer çeşidi olmasına göre değişir. Sırık çeşitlerde sıra arası 60-80 cm, sıra üzeri 50-60 cm, yer çeşitlerinde sıra arası 140 cm, sıra üzeri 40-50 cm olmalıdır.

ÇAPALAMA:

 Fideler dikildikten 2 hafta sonra birinci çapa yapılır. Masuralar üzerinde yetiştirilen domateslerde çapa genellikle işçiler tarafından yapılır. Tarla tarımı şeklinde yapılan geniş sahalarda ise traktör ile çekilen çapa makinelerinden yararlanılır.

Çapadan 2-3 hafta sonra II. Çapa yapılır. Bu devrede bitkiler 30-35 cm kadar boy aldıklarında sırık çeşitlerde II. Çapa ile birlikte sırık da dikilir. Bu çapalamalar esnasında boğaz doldurma işlemi de yapılır. II. Çapadan sonra yabani otlar ayıklanır, kaymak tabakası kırılır, toprak havalandırılır ve topraktaki nem korunur.

SULAMA:

Domates nemi sever. Su noksanlığında üst yapraklar kıvrılır. Çok nemli, ağır topraklarda ise bitkiler hastalanır. Toprak nem eksikliğinin en duyarlı olduğu dönemler; çimlenme, çıkış, çiçeklenme ve meyve oluşumu dönemleridir. Aşırı toprak nemi vegetatif gelişmeyi hızlandırır.

 Meyveler ceviz iriliğini alıncaya kadar gerekmedikçe sulama yapılmamalı, daha sonraki devrede, yağışlı bölgelerde 2-3, kurak bölgelerde 4-5 kez sulama yapılmalıdır. 7 Açık tarlada, çiçeklenme dönemi içerisinde su eksikliği, küçük meyvelerde aşırı dökülmelere neden olur. Hasat zamanı çok sık sulama yavaş olgunlaşmaya neden olur. Düzenli sulama yaparak domates meyvesinde meydana gelecek yarıklar önlenebilir.

BUDAMA:

 Açık tarla domates yetiştiriciliğinde askıya alınan sırık domateslerde kaliteli ürün elde etmek için koltuk alma ve uç alma yapılır.

 

KOLTUK ALMA:

 Gövde ile ana yaprakların birleştiği yerde oluşan sürgünlerin alınmasına koltuk alma denir. 8 İlk koltuk alma işlemi bitkilere herek verildiğinde başlar ve her 10-15 günde bir tekrarlanır.

 Koltuk Almanın Yararları: 1- Olgunlaşma daha erken başlar. 2- Az sayıda fakat daha iri ve daha düzgün meyveler elde edilir. 3- Bakım ve özellikle mücadele ile hasat işleri kolay ve süratli yapılabilir,masraf azalır.

UÇ ALMA:

Bırakılması istenen son salkımın iki yaprak üzerinden bitkinin tepe sürgünün koparılmasına uç alma denir.

HASAT:

 Tarlada yetiştirilen domateslerde tohum ekiminden hasada kadar 80-100 gün, fide dikiminden hasada kadar 60-80 günlük bir zaman vardır. Sofralık domatesler gönderilecek pazarın uzaklığına göre değişik olgunluk devrelerinde ve farklı dönemlerde hasat edilmektedir.

DOMATESDE GÖRÜLEN HASTALIKLAR:

Erken yaprak yanıklığı, mildiyö, yaprak küfü, bakteriyel benek, bakteriyel kanser ve solgunluk, domates mozayik virüsü, domates sarı yaprak kıvırcıklık virüsü.

DOMATESDE GÖRÜLEN ZARARLILAR:

 Nematodlar, bozkurt, danaburnu, tel kurdu, yaprak bitleri, beyaz sinek, Empoasca, thrips, yaprak galeri sinekleri, kırmızı örümcekler, saman akarları, yeşil kurt ve diğer emici böcekler.